Ostre czy przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego? – prawidłowe rozpoznanie

Aż co piąty mieszkaniec Europy Zachodniej zmaga się z kamicą pęcherzyka żółciowego (1). Mimo że długo może ona przebiegać bezobjawowo, jednak należy liczyć się z jej powikłaniami. Zalicza się do nich ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego. Jakie mają objawy? Jak je odróżnić? Na jakiej podstawie lekarz stawia rozpoznanie?

Kamica pęcherzyka żółciowego – objawy

Kamica żółciowa to choroba, w której stwierdza się obecność złogów (kamieni) żółciowych w pęcherzyku żółciowym. W prawidłowych warunkach substancje chemiczne rozpuszczają się w żółci i są wydalane do układu pokarmowego, a następnie na zewnątrz (2). Jeśli skład żółci jest niewłaściwy lub dochodzi do jej nadmiernego zagęszczenia, wówczas wytrącają się kamienie żółciowe. Jeśli złogi pojawiają się w drogach żółciowych poza obrębem pęcherzyka, wówczas mówimy o kamicy przewodowej, określanej także jako kamica dróg żółciowych (1, 4).

Kamica pęcherzyka żółciowego przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo, a czasami kamienie są wykrywane „przy okazji” badań diagnostycznych związanych z innym schorzeniem. Przy niepowikłanej kamicy pęcherzykowej symptomy są różne – od bardzo charakterystycznych po ogólne. Najczęstszym objawem, występującym u 75-80% pacjentów z kamicą żółciową jest kolka żółciowa. Objawy to przede wszystkim silny, nagły i ostry ból w nadbrzuszu, promieniujący do okolicy międzyłopatkowej lub do prawego barku. Ten napadowy ból jest wynikiem zatkania przewodu pęcherzykowego przez kamień żółciowy. Ból pojawia się co pewien czas, zwykle po spożyciu obfitego i tłustego posiłku. Kolka żółciowa może trwać od kilkunastu minut do nawet kilku godzin. Do objawów towarzyszących zalicza się: nudności, wymioty, niepokój, nadmierną potliwość (1, 2).

Jeśli zatkanie przewodu pęcherzykowego przedłuża się, wówczas mogą pojawić się powikłania kamicy żółciowej w postaci zapalenia pęcherzyka żółciowego lub wodniaka pęcherzyka (1).

Zapalenie pęcherzyka żółciowego – objawy

Stan zapalny w obrębie pęcherzyka żółciowego jest powikłaniem kamicy żółciowej i może mieć charakter ostry lub przewlekły (1). Prawidłowe rozpoznanie rodzaju zapalenia pęcherzyka żółciowego opiera się na bardzo szczegółowym wywiadzie lekarskim, obejmującym dokładny opis rodzaju i częstotliwości objawów, na badaniu fizykalnym, na badaniach laboratoryjnych oraz USG jamy brzusznej (3, 4).

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego wynika z zablokowania odpływu żółci z tego narządu, co skutkuje niedokrwieniem i pojawieniem się stanu zapalnego jego ściany. Żółć i substancje będące produktami jej przemian chemicznych, które zalegają w pęcherzyku, powodują podrażnienie i rozwój stanu zapalnego w obrębie ściany pęcherzyka oraz mogą prowadzić do jej martwicy (4). Do typowych objawów ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego, oprócz kolki żółciowej utrzymującej się ponad 6 godzin, zalicza się: gorączkę, dreszcze, nudności, wymioty, ból w prawym nadbrzuszu (pojawiający się przy ucisku i wzmagający się przy głębokim wdechu), wysoka leukocytoza w badaniach krwi, rzadko zażółcenie skóry (1, 4).

Nieco inaczej objawia się przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego. Wynika ono z przewlekłego podrażnienia błony śluzowej ściany pęcherzyka przez kamienie żółciowe lub tzw. szlam żółciowy. Nawracające ataki kolki żółciowej w tej sytuacji powodują pojawienie się przewlekłych zmian zapalnych. Skutkuje to zniekształceniem pęcherzyka żółciowego, którego ściana staje się zgrubiała i włóknista (3).

W przypadku przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego objawy są następujące: ból o różnym nasileniu zlokalizowany w nadbrzuszu lub w okolicy podżebrowej prawej (promieniujący do kręgosłupa i prawej łopatki), nawracające napady kolki żółciowej (jednak z bólem o charakterze tępym, gniotącym, niezbyt silnym, nasilającym się po spożyciu tłustych posiłków), odbijanie, mdłości, niesmak w ustach, wzdęcia. Może pojawić się także niewielkie zażółcenie skóry i twardówek oczu. Wysiłek fizyczny może nasilać dolegliwości. W przebiegu przewlekłego stanu zapalnego pęcherzyka żółciowego dolegliwości początkowo mają charakter przemijający, by z czasem zmienić się w trwały ból (3).