Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego – Groźne powikłanie kamicy.

Kamica pęcherzyka żółciowego dotyczy niemal 20% populacji Polski. Oznacza to, że jest jedną z najczęstszych chorób, których leczenie wymaga interwencji chirurgicznej. Nie oznacza to jednak, że zawsze wymagane jest leczenie operacyjne. Jednym z głównych wskazań do zabiegu jest ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego – powikłanie kamicy pęcherzyka, które jednocześnie stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, a niekiedy również życia pacjenta.[1][2]

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego – przyczyny

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego jest zapalnym schorzeniem błony śluzowej pęcherzyka, które wraz z upływem czasu może zająć całą ścianę narządu, a w najcięższych przypadkach doprowadzić do perforacji i martwicy pęcherzyka. Choroba dotyczy około 10% pacjentów, u których występuje objawowa kamica pęcherzyka żółciowego. Sam stan zapalny powstaje w wyniku kilku mechanizmów:

– drażnienia przez złogi wytrącone z żółci błony śluzowej pęcherzyka,

– upośledzenie odpływu żółci z pęcherzyka żółciowego, ze względu na zatkanie ujścia przewodu pęcherzykowego,

– zamknięcie światła lub znaczny obrzęk błony śluzowej przewodu pęcherzykowego w przebiegu kamicy pęcherzyka.

Należy jednocześnie pamiętać, że w 10% przypadków ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego ma charakter niekamiczy. Stan zapalny wynika wówczas najczęściej z innej choroby ogólnoustrojowej, która doprowadza do napływu cytokin prozapalnych do błony śluzowej pęcherzyka (np. choroby nowotworowe). W innych (rzadkich) przypadkach do rozwoju zapalenia doprowadzić może infekcja bakteryjna lub rak pęcherzyka żółciowego. [1][2]

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego – objawy

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego przebiega najczęściej w obrazie typowego zespołu klinicznego powikłanej kamicy pęcherzyka żółciowego. Pacjenci zwykle zgłaszają znaczne dolegliwości bólowe zlokalizowane w prawej okolicy podżebrowej, które nasilają się przede wszystkim po spożyciu tłustych pokarmów. Należy jednak pamiętać, że w przeciwieństwie do kolki żółciowej, w przebiegu ostrego zapalenia dolegliwości bólowe są zwykle znacznie bardziej dokuczliwe – nierzadko uniemożliwiają pacjentowi funkcjonowanie i utrzymują się dłużej niż 6 godzin. Dodatkowo występują gorączka i dreszcze oraz zażółcenie powłok skórnych. Objawy te tworzą tak zwaną triadę Charcota, opisaną po raz pierwszy przez Jeana-Martina Charcota w roku 1877. Wraz z upływem czasu stan pacjenta ulega zwykle znacznemu pogorszeniu, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia.

Ponadto zwykle występują takie jak objawy, jak:

– przyspieszenie tętna (tachykardia) i oddechu,

– znaczna bolesność powłok brzusznych w trakcie badania palpacyjnego oraz wyczuwalny pęcherzyk żółciowy,

– objawy otrzewnowe, czyli grupa objawów badanych w trakcie badania przedmiotowego, które sugerują obecność stanu zapalnego otrzewnej. [1][2]

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego – rozpoznanie

Bardzo często dokładnie zebrany wywiad lekarski oraz podstawowe badanie lekarskie wskazują jednoznacznie na ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego. W celu potwierdzenia diagnozy lekarz może zdecydować o wykonaniu badań pomocniczych, takich jak:

– badania laboratoryjne – najczęściej morfologia krwi obwodowej, w której występuje podwyższenie poziomu leukocytów. Dodatkowo z odchyleń w badaniach laboratoryjnych występują: podwyższenie poziomu wykładników stanu zapalnego (CRP, OB), zwiększona aktywność AST, ALT, ALP w surowicy krwi, podwyższone stężenie bilirubiny w surowicy, zwiększone stężenie amylazy w surowicy (rzadko).

– badania obrazowe – największą rolę pełni USG jamy brzusznej, które zwykle uwidacznia obecność kamieni w pęcherzyku żółciowym. Na stan zapalny wskazuje pogrubienie ściany pęcherzyka żółciowego i obecność płynu zlokalizowanego okołopęcherzykowo. [1][2][3]

Leczenie ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego

Od momentu rozpoznania ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego najważniejszą rolę pełni szybkie wdrożenie postępowania leczniczego. W pierwszej kolejności należy zaprzestać spożywania jakichkolwiek posiłków czy płynów. Pacjent otrzymuje jedynie dożylnie roztwór chlorku sodu, co ma zapobiec odwodnieniu. W celu zniwelowania znacznych dolegliwości bólowych można zastosować leki przeciwbólowe (takie jak petydyna). Jednocześnie należy zastosować antybiotykoterapię lekiem o szerokim spektrum przeciwbakteryjnym (np. cefalosporyny III generacji). Najważniejszym etapem leczenia jest jednak wykonanie cholecystektomii, która jest wskazana w każdym przypadku ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego. [1][2][3][4]

[1] Pod red. Gajewski P., Interna Szczeklika – Podręcznik Chorób Wewnętrznych, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2012, strony 1003-1004

[2] Mokrowiecka A. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego https://gastrologia.mp.pl/choroby/pecherzyk/73955,ostre-zapalenie-pecherzyka-zolciowego data dostępu: 25.07.2017

[3] Budzyński A. Choroby pęcherzyka i dróg żółciowych http://www.mp.pl/chirurgia/technika-operacyjna/40316,choroby-pecherzyka-i-drog-zolciowych-cz-i-laparoskopowa-cholecystektomia-w-trybie-planowym data dostępu: 07.07.2017; data dostępu: 25.07.2017

[4] http://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.6.6 data dostępu: 25.07.2017