Kamica przewodów żółciowych u dzieci – profilaktyka i metody leczenia

Powstające w drogach żółciowych złogi mogą umiejscowić się nie tylko w pęcherzyku, ale również w przewodach. Choroba objawia się atakiem kolki żółciowej oraz bardzo często żółtaczką. Przyczyną może być długotrwałe nieprzyjmowanie pokarmów drogą doustną, kamica pęcherzyka, otyłość, zakażenia bakteryjne.

Przyczyny powstawania złogów cholesterolowych

U dzieci częściej występują kamienie cholesterolowe, które z czasem ulegają uwapnieniu. Tworzenie się złogów tego typu wiąże się z przesyceniem żółci cholesterolem, jego przyspieszoną krystalizację oraz zastojem żółci wynikającym najczęściej z zaburzeń motoryki pęcherzyka żółciowego – zmniejszenia jego kurczliwości. U chorych z tym rodzajem kamieni dochodzi do wydzielania żółci przesyconej cholesterolem oraz zwolnienia jej przepływu przez przez pęcherzyk. [1]

W niektórych przypadkach kamienie nie tworzą się z cholesterolu, ale z barwników żółci. Powstają wtedy złogi barwnikowe czarne lub brązowe. Złogi o zabarwieniu brązowym wynikają z zastoju żółci, ale dodatkowym czynnikiem jest zakażenie dróg żółciowych. Miejscem ich powstawania są przewody żółciowe. Czarne kamienie barwnikowe są wynikiem zaburzeń hemolitycznych, gdzie dochodzi do nadmiernej produkcji bilirubiny – barwnika żółci oraz w długotrwałym żywieniu pozajelitowym. [1]

Przyczyny upośledzonego obkurczania pęcherzyka u dzieci

Zaburzenia czynności pęcherzyka żółciowego najczęściej współistnieją z:

• otyłością i nadwagą,

• zakażeniami Helicobacter Pylori,

• zaparciami,

• refluksem przełykowym,

• chorobami pasożytniczymi,

• alergiami pokarmowymi. [2]

Sposób odżywiania się ma znaczący wpływ na występowanie kamicy żółciowej. Obfite i kaloryczne posiłki zwiększają ryzyko wystąpienia kamicy pęcherzyka żółciowego. Spożywanie nadmiernej ilości cukru, słodyczy oraz zbyt małej ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych powoduje obniżenie stężenia lecytyny w żółci, a to prowadzi do przesycenia jej cholesterolem, który może się wytrącać w postaci złogów.

Sprawne obkurczanie się pęcherzyka żółciowego zależy od ilości błonnika w diecie. W niedoborach tego składnika w diecie dochodzi do zalegania żółci w woreczku oraz zwalnia pasaż jelitowy. Dochodzi do zbyt długiego kontaktu żółci z enzymami bakterii beztlenowych, a w konsekwencji wchłanianiu zbyt dużych ilości cholesterolu i wytworzenia złogów.

Obserwacje wskazują, że osoby otyłe częściej cierpią na kamicę. Szczególnie narażone są osoby z otyłością brzuszną. Ryzyko wystąpienia choroby wzrasta, jeśli otyłość rozpoczęła się w młodszym okresie. Żółć osób otyłych jest w większym stopniu przesycona cholesterolem, niż u osób z prawidłową masą ciała, co wynika z nadmiernego wytwarzania tego składnika przez wątrobę.

Gwałtowne odchudzanie się oraz długotrwałe żywienie pozajelitowe przyczynia się do upośledzenia czynności skurczowej pęcherzyka żółciowego i przedłużonego zastoju żółci. [3]

Objawy kamicy żółciowej

Typowa kolka żółciowa objawia się silnym i nagłym bólem brzucha, który odczuwany jest w okolicy podżebrowej i może promieniować pod łopatką. Atak koli żebrowej pojawia się zazwyczaj po posiłku i trwa 1-3 godzin. Dodatkowym objawem, który wskazuje, że może to być kamica przewodów żółciowych jest występowanie żółtaczki.

U dzieci często występują mniej specyficzne objawy, zanim nastąpi atak kolki żebrowej. Mogą to być nudności, niestrawność, wzdęcia, zaparcia, tępe pobolewania w okolicy żebrowej. [2]

Leczenie kamicy przewodowej

W celu stwierdzenia występowania choroby, konieczne jest wykonanie ERCP – endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej. Badanie, poza zobrazowaniem dróg żółciowych, umożliwia również wykonanie zabiegu leczącego chorobę. Dzięki niemu można usprawnić przepływ żółci przez woreczek żółciowy i usunąć powstające kamienie. Zabieg można bezpiecznie wykonać u każdego chorego, niezależnie od wieku.

1. Górczewska M. et.al. Proponowany standard postępowania w kamicy pęcherzyka żółciowego u dzieci. Stand Med, Pediatr 2011; 1, s:197-203

2. Czkwianianc E. et.al Ocena zaburzeń kurczliwości pęcherzyka żółciowego w różnych stanach chorobowych, przebiegających z bólami brzucha u dzieci. Pol Merkuriusz Lek; 2009: XXVI (155): s.420-424

3. Godziemba-Maliszewska E. Znaczenie żywienia w etiopatogenezie i leczeniu kamicy żółciowej. Nowa Med; 1999: 10