Cholecystektomia – kiedy jest niezbędna?

Kamica żółciowa jest jedną z najczęstszych chorób, których metodą leczenia z wyboru jest leczenie chirurgiczne. Występuje ona najczęściej w populacji kobiet żyjących w krajach Europy i Ameryki Północnej. Bardziej prawdopodobne jest rozwinięcie pełnoobjawowej kamicy u pacjentów po 40. roku życia, otyłych oraz popełniających liczne błędy dietetyczne. [1]

Czym jest cholecystektomia?

Tak jak wspomniano wyżej, jedną z podstawowych metod leczenia kamicy żółciowej jest leczenie chirurgiczne. Zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego wraz z zawartymi w nim kamieniami nazywamy cholecystektomią. Sam zabieg wykonywany jest jedną z dwóch metod:

– cholecystektomia klasyczna (nazywana też otwartą) – zabieg ten polega na otwarciu powłok brzusznych przez cięcie skalpelem, by następnie bezpośrednio usunąć pęcherzyk żółciowy. Otwarta cholecystektomia została w dużej mierze wyparta przez operację usunięcia pęcherzyka żółciowego laparoskopowo.

– cholecystektomia laparoskopowa – standardowa metoda leczenia objawowej kamicy pęcherzyka żółciowego. Ze względu na niski wskaźnik umieralności okołooperacyjnej (0,2%) i znikome ryzyko nieumyślnego uszkodzenia dróg żółciowych (0,2%) aktualnie uznawana jest za najlepszą metodę leczenia kamicy pęcherzyka. Sama metoda zabiegu laparoskopowego polega na wykorzystaniu laparoskopu, czyli przyrządu zakończonego kamerą, który po wprowadzeniu go przez powłoki brzuszne (przez drobne nacięcie na brzuchu) pozwala lekarzowi obserwować wnętrze jamy brzusznej. Dodatkowo za pomocą trokarów (ostro zakończonych przyrządów) lekarz tworzy otwory w skórze brzucha, przez które wprowadza narzędzia służące do operowania. Jednocześnie w celu zapewnienia odpowiedniego ciśnienia i uniknięcia zapadania się powłok jamy brzusznej wprowadzany jest w obrębie pola operacyjnego dwutlenek węgla. [1][2]

Cholecystektomia – wskazania

Podstawowym i głównym wskazaniem do wykonania zabiegu cholecystektomii są zespoły kliniczne związane z kamicą żółciową. Należy jednak pamiętać, że znacząca większość pacjentów nie ma świadomości, że choruje na kamicę. Złogi żółciowe bowiem często odkładają się w pęcherzyku żółciowym lub w drogach żółciowych przez wiele lat nie dając żadnych objawów. Symptomy lub powikłania kamicy żółciowej pojawiają się u mniej niż 50% chorych w przeciągu 10 lat i najczęściej są to:

– kolka żółciowa – wywołana jest przez zamknięcie odpływu z pęcherzyka żółciowego przez złogi kamieni. Objawia się to silnymi dolegliwościami bólowymi i mdłościami, które nasilają się po posiłkach, czyli w momentach, gdy wątroba zaczyna produkować większe ilości żółci, która z pęcherzyka ma kierować się przez drogi żółciowe do jelit. Kolka żółciowa utrzymuje się zwykle do momentu, gdy kamienie opuszczą drogi żółciowe i zostaną przetransportowane do jelit. Często jednak ze względu na znaczne dolegliwości bólowe pacjenci zgłaszają się do lekarza, który może podjąć decyzję o wykonaniu zabiegu cholecystektomii (zwykle zabiegu laparoskopowego).

– ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego – jest to schorzenie wywołane powstawaniem silnej odpowiedzi zapalnej w wyniku drażnienia przez kamienie ściany pęcherzyka lub dróg żółciowych. Zwykle rozpoczyna się atakiem kolki żółciowej, która jednak nie ustępuje, a dolegliwości mogą narastać bardziej stopniowo. Ból zwykle lokalizuje się w prawej okolicy podżebrowej, wzmaga się w sytuacjach wstrząsania tej okolicy (jest to jeden z elementów badania lekarskiego – objaw Murphy’ego) lub w trakcie wykonywania ucisku ręką. Ból często promieniuje podłopatkowo i w kierunku prawego ramienia.  Dodatkowo towarzyszą mu objawy ogólne, takie jak pogorszenie samopoczucia czy gorączka. Może wystąpić także zatrzymanie oddawania stolca, wymioty czy wzdęcia. W 90% przypadków ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego ustępuje w przeciągu kilku dni. U pozostałych pacjentów objawy mogą narastać, co w skrajnych sytuacjach doprowadza do stanów zagrożenia życia! Może wystąpić zgorzel lub perforacja pęcherzyka żółciowego prowadząca do zapalenia otrzewnej.[1][2]

Powikłania cholecystektomii

Powikłania występują częściej po wykonaniu cholecystektomii metodą otwartą. Wynika to między innymi ze znacznie większego obciążenia organizmu oraz dłuższej konieczności pobytu w szpitalu (powyżej 7 dni). Często występują powikłania ze strony układu oddechowego oraz ryzyko zakażenia rany pooperacyjnej.

Cholecystektomia wykonana metodą laparoskopową wiąże się ze znacznie mniejszym ryzykiem wystąpienia powikłań. Jedną z oczywistych zalet jest brak powikłań związanych z dużą raną pooperacyjną brzucha. Wystąpić za to mogą krwawienia (np. z tętnicy

[1] Garden, O. J, Chirurgia, wyd. Edra Urban&Partner, Wrocław, 2015, s: 234-236

[2] Budzyński A. Choroby pęcherzyka i dróg żółciowych http://www.mp.pl/chirurgia/technika-operacyjna/40316,choroby-pecherzyka-i-drog-zolciowych-cz-i-laparoskopowa-cholecystektomia-w-trybie-planowym data dostępu: 07.07.2017