Cholecystektomia – wycięcie pęcherzyka żółciowego

Cholecystektomia jest podstawową metodą leczenia objawowej kamicy pęcherzyka żółciowego. Jakie są wskazania do wykonania tego zabiegu? Jakie badania należy wykonać przed cholecystektomią? Na czym polega laparoskopowe usunięcie pęcherzyka żółciowego? I jak pacjenci powinni postępować po zabiegu?

Operacja wycięcia pęcherzyka żółciowego – kiedy, jakie wskazania?

Gromadzenie się kamieni żółciowych w pęcherzyku żółciowym może skutkować rozwojem kamicy żółciowej lub stanu zapalnego w jego obrębie. Niekiedy choroby te przechodzą bezobjawowo, jednak w wielu przypadkach chorzy odczuwają silny ból brzucha zlokalizowany w prawej górnej części brzucha (to tzw. kolka żółciowa). Ból ten zwykle pojawia się w krótkim czasie po zjedzeniu ostrych lub tłustych posiłków – trwa od 30 minut do nawet 6 godzin. Te nieprzyjemne dolegliwości bólowe mogą promieniować do baku, prawej łopatki lub do kręgosłupa. Do objawów towarzyszących stanom zapalnym woreczka żółciowego należą: wymioty, nudności, gorączka lub podwyższona temperatura, wzdęcia (1).

Jakie zatem kryteria wskazują na operacyjne wycięcie pęcherzyka żółciowego? Kiedy lekarz zaleci jego usunięcie? Jeśli badanie ultrasonograficzne potwierdzi obecność kamicy żółciowej (obecność kamieni żółciowych) lub zapalenie pęcherzyka, którym dodatkowo towarzyszą dolegliwości bólowe (1). Jeśli podczas badania USG pojawią się jakiekolwiek wątpliwości co do diagnozy, wówczas lekarz może zlecić także tomografię komputerową (TK) jamy brzusznej. Dodatkowo zwykle wykonuje się badania laboratoryjne krwi, w których ocenia się liczbę białych krwinek. Lekarz może także zlecić wykonanie badań diagnostycznych, które pozwolą ocenić funkcjonowanie komórek wątrobowych oraz ewentualny zastój żółci w drogach żółciowych (3).

Jeśli badania potwierdzą kamicę żółciową, a objawy bólowe są nadal odczuwalne, wówczas najskuteczniejszą formą leczenia jest usunięcie pęcherzyka żółciowego. Cholecystektomia jest wskazana także u młodych pacjentów, u których badania wykazały duże złogi żółciowe w pęcherzyku lub gdy pojawia się duże prawdopodobieństwo rozwoju ciężkich powikłań (1).

Co to jest cholecystektomia?

Cholecystektomia, czyli zabieg wycięcia pęcherzyka żółciowego, to częsta metoda leczenia przy objawowej kamicy pęcherzyka żółciowego oraz w jego stanach zapalnych. Operacja może być wykonana metodą klasyczną poprzez rozcięcie powłok brzusznych (tzw. cholecystektomia klasyczna, CHK) lub metodą laparoskopową poprzez wprowadzenie do jamy brzusznej specjalnych narzędzi, bez potrzeby otwierania jamy brzusznej (1, 2).

Na czym polega cholecystektomia laparoskopowa?

Usunięcie pęcherzyka żółciowego metodą laparoskopową jest uznane za tzw. „złoty standard” w leczeniu objawowej kamicy żółciowej. Obecnie więcej zabiegów cholecystektomii jest wykonywanych metodą laparoskopową niż klasyczną (2).

W cholecystektomii laparoskopowej nie dochodzi do otwarcia jamy brzusznej, a jedynie chirurg wykonuje 3 lub 4 niewielkie nacięcia w ścianie brzucha, przez które wprowadza zestaw narzędzi. Jednym z nich jest laparoskop, czyli urządzenie zakończone kamerą, aby lekarz prowadzący zabieg mógł stale „widzieć” operowane miejsce. Aby umożliwić dobry dostęp do pęcherzyka, do jamy brzusznej wtłaczany jest także gaz (dwutlenek węgla). Wykorzystując narzędzia wprowadzone przez otwory w ścianie brzucha, lekarz wycina pęcherzyk i wyprowadza go poza obręb jamy brzusznej. Po opracowaniu miejsca wycięcia pęcherzyka, gaz jest usuwany z jamy brzusznej, a niewielkie otwory, przez które były wprowadzone narzędzia, zostają zaszyte (1).

Po cholecystektomii laparoskopowej, jak po każdym zabiegu operacyjnym, mogą pojawić się powikłania (m.in. krwawienie, uszkodzenie dróg żółciowych), choć w tym wypadku ryzyko ich wystąpienia jest niewielkie (1).

Pacjenci po operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego mogą odczuwać dolegliwości bólowe związane z zabiegiem. Przez krótki czas po operacji mogą występować także wzdęcia i czasowe zatrzymanie stolca. Zaleca się, aby przez kilka tygodni po zabiegu wycięcia pęcherzyka unikać wysiłku fizycznego i nie nosić ciężkich przedmiotów. W okresie rekonwalescencji po cholecystektomii ważne jest stosowanie lekkostrawnej diety, w której należy zminimalizować zawartość tłuszczów oraz unikać ostrych przypraw (1).

1. Cholecystektomia (usunięcie pęcherzyka żółciowego). Dostęp online: http://gastrologia.mp.pl/diagnostyka/86062,cholecystektomia-usuniecie-pecherzyka-zolciowego. Data dostępu: 13.03.2017
2. Kot M, Głuszek S, Matykiewicz J. et al. Cholecystektomia laparoskopowa – czy jest to bezpieczna metoda operacyjna? Doświadczenia własne. Wideochirurgia i inne techniki małoinwazyjne 2006;1(3):113–120.
3. Małecka-Panas E, Daniel P. Kamica żółciowa. Dostęp online: http://gastrologia.mp.pl/choroby/pecherzyk/50809,kamica-zolciowa. Data dostępu: 14.02.2017