Dyskineza dróg żółciowych – rodzaje i objawy

Oprócz chorób o podłożu organicznym, w drogach żółciowych diagnozuje się także zespół objawów związanych z zaburzeniem ich motoryki. Tego rodzaju schorzenia nazywa się dyskinezami dróg żółciowych. Jaki są ich przyczyny i rodzaje?  Jak objawiają się dyskinezy dróg żółciowych?

Drogi żółciowe – choroby

Choroby pęcherzyka i dróg żółciowych często mają związek z wytrącaniem się złogów żółciowych. Kamienie w pęcherzyku żółciowym powstają wskutek nadmiernego zagęszczenia lub niewłaściwego składu żółci. W ten sposób dochodzi do rozwoju kamicy żółciowej. Choroba ta przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo, a wykrywana jest przypadkiem przy badaniach diagnostycznych w kierunku innych schorzeń. Kiedy pojawiają się pierwsze symptomy, wówczas u 75-80% pacjentów odczuwalny jest zespół objawów określanych jako kolka żółciowa. To silny, napadowy, ostry ból w prawym nadbrzuszu, promieniujący do okolicy międzyłopatkowej lub prawego barku, z towarzyszącymi mu nudnościami, wymiotami, niepokojem i nadmierną potliwością (4).

Kolka żółciowa wynika z całkowitego lub częściowego zablokowania dróg żółciowych, które odprowadzają żółć. Jeśli ten stan się wydłuża, wówczas dochodzi do rozwoju powikłań kamicy żółciowej, które objawiają się jako zapalenie lub wodniak pęcherzyka żółciowego. W sytuacji, gdy kamień żółciowy blokuje ujście pęcherzyka, wówczas mówi się o zapaleniu pęcherzyka żółciowego, a gdy kamień blokuje przepływ przez przewody wyprowadzające żółć, wówczas ten stan określa się jako zapalenie dróg żółciowych (4).

Oprócz chorób dróg żółciowych mających konkretną przyczynę organiczną, rozpoznaje się szereg dolegliwości wynikających z zaburzenia motoryki dróg żółciowych, określanych jako dyskinezy dróg żółciowych (1, 2).

Co to jest dyskineza dróg żółciowych?

Pod pojęciem dyskinezy dróg żółciowych określa się wszelkie zaburzenia czynności ruchowej pęcherzyka i dróg wyprowadzających żółć, które nie mają organicznego podłoża w organizmie. Te zaburzenia motoryki polegają na nadmiernym lub niedostatecznym obkurczaniu się pęcherzyka żółciowego. Dyskinezy dróg żółciowych pojawiają się najczęściej u kobiet w wieku 30-50 lat, do grupy ryzyka zaliczają się też pacjenci z chorobami dróg żółciowych, który przeszli operację wycięcia pęcherzyka żółciowego około 5 lat wcześniej (1, 2).

Do tej pory nie określono jednoznacznie, co jest przyczyną dyskinez dróg żółciowych. Przyjmuje się, że mają one związek m.in. z: cukrzycą, otyłością, hiperlipidemią, chorobami mięśni, zaburzeniami gospodarki hormonalnej, ciążą, labilnością układu nerwowego lub są efektem działania leków. Dyskinezy mogą być także efektem cholecystektomii, czyli operacyjnego usunięcia pęcherzyka żółciowego. Postawienie diagnozy jest trudne i ma miejsce dopiero po szczegółowych badaniach i po wykluczeniu innych schorzeń dróg żółciowych (1, 2).

Dyskinezy dróg żółciowych – rodzaje

Wyróżnia się dwa podstawowe typy dyskinezy dróg żółciowych: dysfunkcję pęcherzyka żółciowego i dysfunkcję zwieracza Oddiego. Ze względu na rodzaj zaburzenia dodatkowo mówi się o (1):

• dyskinezie hipokinetycznej, która oznacza zmniejszoną aktywność skurczową dróg żółciowych; ten rodzaj dyskinezy najczęściej pojawia się u osób z labilnym układem nerwowym lub u pacjentów po 40. roku życia;
• dyskinezie hiperkinetycznej, która objawia się nadmierną aktywnością skurczową dróg żółciowych, występuje zwykle u młodych osób.

Jak są objawy dyskinezy dróg żółciowych?

Dyskinezy dróg żółciowych objawiają się napadami ostrego bólu w prawym podżebrzu i w nadbrzuszu, który może promieniować do okolicy międzyłopatkowej. Inne objawy to: odbijanie, wzdęcia, uczucie pełności i ucisku w nadbrzuszu, zmęczenie, zaburzenia snu, uczucie goryczy w jamie ustnej po przebudzeniu (1, 2).

W przypadku dysfunkcji pęcherzyka żółciowego ból jest silny, nawracający i trwa zwykle od 2 do 3 godzin, a leki przeciwbólowe nie zmniejszają dolegliwości. Objawy pojawiają się zwykle po zjedzeniu tłustego posiłki, mogą im towarzyszyć nudności i wymioty (1). Z kolei w przypadku dysfunkcji zwieracza Oddiego ból może mieć charakter ciągły lub napadowy i lokalizuje się w górnej części jamy brzusznej. Ból może występować tylko z prawej strony i trwać od 30 minut do nawet kilku godzin (3).

1. Sobol E, Muszyński J. Dyskinezy dróg żółciowych. Przewodnik Lekarza 2005;3:98-106.
2. Nowakowska-Duława E, Nowak A. Postępy w diagnostyce i leczeniu chorób dróg żółciowych. Dostęp online: http://www.czytelniamedyczna.pl/2868,postepy-w-diagnostyce-i-leczeniu-chorob-drog-zolciowych.html Data dostępu: 16.03.2017
3. Małecka-Panas E. Dysfunkcja zwieracza Oddiego. Dostęp online: http://gastrologia.mp.pl/choroby/pecherzyk/65531,dysfunkcja-zwieracza-oddiego. Data dostępu: 16.03.2017
4. Małecka-Panas E, Daniel P. Kamica żółciowa. Dostęp online: http://gastrologia.mp.pl/choroby/pecherzyk/50809,kamica-zolciowa. Data dostępu: 14.02.2017