Co jeść po ostrym zapaleniu trzustki?
Nieodpowiednie jedzenie po przebyciu ostrego zapalenia trzustki może wydłużyć czas powrotu do zdrowia, dlatego ważne jest staranne dobieranie odpowiednich produktów i potraw. Początkowo należy wystrzegać się potraw tłustych, ciężkostrawnych i zawierających błonnik pokarmowy.
Po przebyciu łagodnej postaci ostrego zapalenia trzustki, początkowo należy stosować dietę lekkostrawną i ograniczyć w niej tłuszcze. Do normalnej diety można przejść po około 3-4 tygodniach. Osoby, które przebyły ciężką postać choroby do normalnego żywienia przechodzą po około 2-6 miesięcy. [1]
Początkowy okres rekonwalescencji
W początkowym okresie rekonwalescencji, jeszcze w trakcie pobytu w szpitalu, stosuje się dietę niskotłuszczową, czyli tłuszcze ogranicza się do minimum. Należy spożywać posiłki regularnie, o stałych porach, 4-5 razy dziennie. Jednorazowy posiłek nie powinien być zbyt obfity. Dieta powinna być lekkostrawna, dlatego zaleca się jasne pieczywo, najlepiej czerstwe, drobne kasze, biały ryż, drobny makaron. Z produktów, które dostarczają białka należy wybierać chude mleko, chudy twaróg, rybę, odtłuszczoną wędlinę, drób, cielęcinę, wołowinę. Spośród tłuszczów można zastosować niewielkie ilości masła, oleju słonecznikowego, sojowego, oliwy z oliwek, ale dodawać go zawsze pod koniec gotowania, w niewielkich ilościach. Korzystne jest włączenie do diety warzyw i owoców zawierających witaminę C i beta-karoten. [1,2]
Nie zalecane jest tradycyjne smażenie, pieczenie w piekarniku, obsmażanie potraw. Dania mogą być przygotowywane poprzez gotowanie w wodzie, na parze, duszenie, ale bez wcześniejszego obsmażania. Jeśli potrawa wymaga pieczenia w piekarniku, najlepiej przygotować ją w naczyniu żaroodpornym bez dodawania tłuszczu. Nie należy podawać sosów, nie zagęszczać potraw zasmażkami.
Dieta powinna być lekkostrawna, dlatego należy wystrzegać się nadmiaru błonnika w diecie. Niezalecane jest pieczywo razowe, żytnie, grube kasze, brązowy ryż. Nie należy również spożywać całych jaj i tłustego mięsa – wieprzowina, baranina, kaczka, gęś, tłuste ryby i wędliny, kiełbasy, parówki. Nie zalecane są konserwy, mięsa i ryby wędzone, peklowane. Niedobrym pomysłem będzie spożywanie boczku, smalcu, słoniny. [1,2]
Niestety wszystkie słodkości, które zawierają kakao lub czekoladę nie są wskazane do spożycia w początkowej fazie zdrowienia. Słodycze, które zawierają tłuste kremy, bitą śmietanę, masło też będą źle tolerowane. [1,2]
W czasie rekonwalescencji obowiązuje bezwzględny zakaz spożywania alkoholu. Po jego spożyciu może dojść do utrudnionego odpływu soku trzustkowego, co prowadzi do uszkodzenia jej komórek. [3]
Wzdęcia i gazy
Ważne jest unikanie wzdęć i gazów, dlatego z diety należy wyeliminować cebulę, czosnek, kapustę, kalafior, brokuł, brukselkę, fasolę, groch, soczewicę, ciecierzycę, soję, paprykę. Spośród owoców należy się wystrzegać gruszek, śliwek, czereśni oraz wszelkiego rodzaju orzechów. [1,2]
Rozszerzanie diety
Zazwyczaj cały proces przechodzenia od diety łatwo strawnej z ograniczeniem tłuszczu, do normalnej trwa 4-6 tygodni. Jest to jednak zależne od indywidualnej tolerancji nowych produktów przez chorego. Jeśli po spożyciu większych ilości tłuszczów wystąpią objawy gastryczne: uczucie pełności po posiłku, wzdęcia, kurczenia i przelewania w jamie brzusznej, papkowate stolce z domieszką tłuszczu, należy znów powrócić do ograniczenia tego składnika, na około 2 tygodnie. Po tym czasie można ponownie spróbować zwiększyć jego ilość w codziennym jadłospisie. Bardzo ważne jest stopniowe zwiększanie zawartości tego składnika, najlepiej dodając go na koniec gotowania. Nie należy od razu, po miesiącu restrykcyjnej diety, jeść potraw smażonych i ociekających tłuszczem. [1,2,3]
Chorzy, którzy przebyli ciężką postać ostrego zapalenia trzustki, zwykle wymagają – poza dietą – stosowania specjalnych preparatów zawierających odpowiednie enzymy. [2]
Bawa S., Gajewska D., Kozłowska L., Lange E., Myszkowska-Ryciak J. Włodarek D. Dietoterapia 1. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2009, s. 92-99
Jarosz M. Praktyczny podręcznik dietetyki. IŻŻ, Warszawa 2010, s: 281-283
Dzieniszewski J., Jarosz M. Rola żywienia w etiopatogenezie i leczeniu chorób trzustki. Nowa Med 1999;10
