Kamica przewodowa – przyczyny, objawy, leczenie
O kamicy przewodowej można mówić wtedy, kiedy kamienie żółciowe znajdą się w przewodach wątrobowych. Złogi mogą powstawać bezpośrednio w przewodzie żółciowym lub przedostać się tam z pęcherzyka żółciowego. Zazwyczaj choroba współistnieje z kamicą pęcherzyka żółciowego. Kamicę przewodową podejrzewać można również u osób, które przeszły zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego – cholecystektomię, u których ponownie pojawił się charakterystyczny silny ból lub żółtaczka. [1]
Skąd biorą się kamienie żółciowe?
Kamienie żółciowe powstają ze składników żółci takich, jak: cholesterol, bilirubina lub inne barwinki żółciowe, sole kwasów żółciowych i białka. Przyczyną powstawania kamieni cholesterolowych (żółtych lub żółtobrunatnych) może być zwiększenie wydzielania cholesterolu przez wątrobę, zmniejszone stężenie kwasów żółciowych w żółci, zmniejszona motoryka pęcherzyka żółciowego np. w czasie ciąży lub głodówek. Ten rodzaj kamieni najczęściej występuje u osób obciążonych genetycznie, u kobiet, osób w wieku podeszłym, w przypadku przyjmowania estrogenów, u osób z cukrzycą, otyłością, wysokim poziomem triglicerydów, u pacjentów leczonych fibratami, w przypadkach wahań masy ciała oraz u chorych na mukowiscydozę. Kamienie cholesterolowe zwykle umiejscawiają się w pęcherzyku żółciowym.[1]
Kamienie powstające z barwników występujących w żółci – barwnikowe – mogą mieć kolor czarny lub brązowy. Zawierają znacznie mniejsze ilości cholesterolu i mogą występować u osób z niedokrwistością hemolityczną, chorobą Leśniowskiego i Crohna, marskością wątroby lub u osób długotrwale żywionych pozajelitowo. Kamienie, które powstały w przewodach są zazwyczaj większe od tych powstających w pęcherzyku żółciowym. [1]
Jak objawia się kamica przewodowa?
W sytuacji, kiedy złogi zaczynają się przemieszać, może nastąpić zablokowanie przewodów oraz odpływ żółci. Konsekwencją takiego stanu jest najczęściej atak kolki żółciowej i wystąpienie żółtaczki. Chorobie może towarzyszyć świąd skóry, który pojawia się najczęściej wieczorem po położeniu się do łóżka i rozgrzaniu ciała. [1, 2] Inne objawy to nudności i wymioty, czasem obserwuje się odbarwiony stolec i mocz o charakterystycznym, ciemnym zabarwieniu. [1]
W badaniach laboratoryjnych obserwuje się podwyższone wartości enzymów wątrobowych (ALT, AST, ALP, GGTP), amylazy i hiperbilirubinemii. [1]
W czasie badania USG mogą zostać wykryte złogi w przewodach żółciowych lub poszerzone przewody. Niestety choroby nie można wykluczyć, jeśli w trakcie badania nie widać kamieni. [1] Tradycyjną metodą USG nie zawsze można zdiagnozować kamicę przewodową, dlatego czasem stosuje się endosonografię. Badanie to polega na wprowadzeniu do wnętrza przewodu pokarmowego głowicy USG za pomocą endoskopu. [2]
Kamienie mogą przedostać się samoistnie do dwunastnicy, jednak częściej lokalizują się w przewodach żółciowych i powodują atak kolki, ostre zapalenie trzustki lub zaporowe zapalenie dróg żółciowych. [1]
Kolka żółciowa
Atak kolki pojawia się nagle, zazwyczaj po spożyciu tłustych potraw. Ból odczuwany jest w okolicy podżebrowej prawej lub nadbrzuszu i może promieniować pod prawą łopatką. Utrzymuje się przez kilka godzin i stopniowo ustępuje. [1]
Żółtaczka
Żółtaczka objawia się żółtym zabarwieniem skóry, błon śluzowych i twardówek oczu. Spowodowana jest odkładaniem się w tkankach żółtego barwnika – bilirubiny. W przypadku kamicy przewodowej, występujące złogi uniemożliwiają naturalny przepływ żółci. Żółte zabarwienie najpierw widoczne jest w białkówkach oka, następnie na skórze, a ustępuje w kolejności odwrotnej, najpierw na skórze, a następnie w białkówkach. [1]
Metody leczenia kamicy przewodowej
Po rozpoznaniu choroby, nawet jeśli nie występują objawy, wskazane jest usunięcie złogów endoskopowo lub operacyjnie. Małe złogi można usunąć za pomocą endoskopu. Większe kamienie mogą zostać wcześniej rozkruszone metodą litotrypsji. [1,3] Obecnie najczęstszą metoda usuwania kamieni jest sfinkterotomia endoskopowa, podczas której wydobywa się powstałe złogi lub protezuje drogi żółciowe, aby ułatwić odpływ żółci. [3]
Szczeklik A. Choroby wewnętrzne. Medycyna Praktyczna, 2005, t:1, s: 884-891.
Nowakowska-Duława E., Nowak A. Postępy w diagnostyce i leczeniu chorób dróg żółciowych. Post Nauk Med, 2001;2, s:3-13.
Nowakowska-Duława E., Nowak A. Kamica żółciowa – rozpoznanie i leczenie. Przew Lek 2000, 5, 52-58.
